Hedendaagse vloektabletten

Door Anne Katrien Amse, docente Klassieke Talen op het Gymnasium Felisenum

Op het gymnasium Felisenum lezen wij Latijnse vloektabletten in de vierde klas. Een voorbeeld:

‘Zoals de dode die daar begraven is, niet kan spreken en niet kan converseren, moge  ook Rhodine bij Marcus Licinius Faustus dood zijn en niet kunnen spreken en converseren. [….] Pluto, ik beveel Rhodine bij je aan, opdat ze altijd gehaat is bij Licinius Faustus.’

Ik vertel dat de Romeinen dergelijke tabellae defixionis, opgerolde loden plaatjes met een vervloeking erop en een spijker erdoorheen gestoken, verborgen op plaatsen die geschikt waren voor communicatie met de onderwereld: graven, putten, of onder de arena van het amfitheater. Zo dicht bij de doden hoopten ze Pluto of Proserpina, de goden van de onderwereld, te bereiken en goddelijke steun te verkrijgen voor hun vervloeking. Deze vloektabletten werden natuurlijk alleen geproduceerd als er van een hevige emotie of grote angst of woede sprake was bij de afzender ervan. Bijvoorbeeld als zijn of haar geliefde ervandoor was gegaan met een ander, of om tegenstanders in de sport of voor het gerecht te overwinnen, of zich te wreken op een dief. Soms werden de vloektabletten samen met verminkte poppetjes te begraven.

Rare jongens die Romeinen?

De leerlingen vinden het maar raar. Gingen ze dan stiekem ‘s nachts naar een begraafplaats om zo’n vloektablet bij een graf in de grond te stoppen? En geloofden ze dan echt dat dat hielp? Ik leg uit dat ieder mens wel eens zo gekwetst of boos is, dat er wraakgedachten door zijn hoofd kunnen spelen. Sommige leerlingen erkennen dat zij zich ook wel zo’n situatie kunnen herinneren. Maar om dan zo’n tekst te schrijven op een plaatje en die in de grond te stoppen, dat lijkt toch nog steeds heel raar.

Vloektabletten van vandaag

Dan laat ik een paar voorbeelden zien van vloektabletten van nu, zoals ze op internet te vinden zijn:

„Sterf hoer ik ga zorgen dat jij urenlang gaat lijden. Je bent een ziek mens en ik hoop dat ooit iemand precies hetzelfde bij jou doet als wat jij met je katten hebt gedaan! Ze zouden je moeten opsluiten en executeren! Het is onmenselijk en oneervol wat je met die dieren hebt gedaan. Ik hoop met heel mijn hart dat jij net zo gruwelijk aan je einde komt als al die katjes waar jij een tas van hebt gemaakt!”

En: “Ze moeten die XXXX op het schip van Sinterklaas zetten. En dan de traditionele Zwarte Pieten met rode lippen en grote oorbellen. Ze het hele schip rondslaan met de roe dat ze voorlopig niet meer kan zitten. Dat gestoorde wijf moet terug in haar vel kruipen.”

En nog eentje:“Als je in Rijssen komt en over de zebra loopt, zal ik je niet ontzien, vuile, gore, linkse teringcommunist. Ik hoop dat je hetzelfde overkomt als Pim Fortuyn.”

Conclusie

Nadat we met zijn allen de overeenkomsten en verschillen tussen de vloektabletten uit de oudheid en die van nu hebben vastgesteld, komen we tot de conclusie dat het eigenlijk helemaal niet zo’n gek idee was dat de Romeinen hun vloektabletten onder de grond verstopten. Meestal kwamen ze nooit meer tevoorschijn. De schrijver voelde zich enigszins opgelucht, maar verder had niemand er last van. Nu kun je je dat niet meer voorstellen; ieders gekte, woede of wraakgevoelens blijven voor altijd voor iedereen zichtbaar.