Gymnasium

Nu de scholen weer beginnen, is het een geschikt moment om eens stil te staan bij de herkomst van ons allereigenste gymnasium. Om te beginnen het woord zelf: dat is afgeleid van het Griekse woord gymnos, ofwel naakt. Het gymnasion was een publiek gebouw waar jongens en mannen naakt aan sport deden, maar ook een plek waar ze zich intellectueel konden scholen, waar ze lezingen konden aanhoren of zich mengen in disputen. Naast sportzalen boden gymnasia ook onderdak aan bibliotheken.
Bij de Romeinen is het gymnasion – inmiddels gymnasium genoemd – nooit echt populair geworden. De Romeinen zagen het belang van lichamelijke opvoeding voor de oorlogvoering niet echt in. Keizer Nero bouwde weliswaar het eerste publieke gymnasium in Rome, maar hij was dan ook een Hellenofiel.

De klassieken hechtten aan balans in de ontwikkeling tussen lichaam en geest. Het Romeinse adagium Mens Sana In Corpore Sano zien we vandaag nog steeds terug in ons hedendaagse gezegde ‘een gezonde geest in een gezond lichaam’, en in de merknaam ASICS, een afkorting waarbij, waarschijnlijk om marketingredenen, ‘Mens’ (geest) is vervangen door ‘Anima’ (ziel). Intussen hebben we de podia voor die vorming fysiek gescheiden: geestelijk vormen we ons in het gymnasium en lichamelijk in de sportschool, ofwel de gym.