Iconen: De kindermoord van Medea

Medea was een prinses – en tovenares – uit Colchis, in het huidige Turkije. Haar vader, koning Aietes, was de bezitter van het Gulden Vlies, een gouden schapenvacht. Jason en de Argonauten kwamen vanuit Griekenland naar Colchis met de opdracht om het Gulden Vlies te bemachtigen. Koning Aietes was niet van plan het hen te geven, maar Medea werd verliefd op Jason en hielp hem met haar toverkracht om het Gulden Vlies in bezit te krijgen. In ruil daarvoor beloofde hij haar mee te nemen naar Griekenland en met haar te trouwen.

Na veel avonturen kwamen Jason en Medea terecht in Korinthe. Daar kregen ze twee zonen. Na tien jaar raakte Jason echter uitgekeken op zijn vrouw en werd verliefd op Glauce, de dochter van de koning van Korinthe. Als ik met haar trouw, dacht Jason, word ik later koning van Korinthe. Jason zette zijn plannen door, maar Medea, gekweld door liefdesverdriet, nam gruwelijk wraak. Ze liet aan Glauce een bruidsjurk bezorgen die was vergiftigd, waardoor Glauce in brand vloog toen ze het gewaad aantrok. Ook haar vader, koning Creon, werd door het vuur verteerd. Maar Medea’s wraak op Jason was nog niet ten einde: buiten zichzelf van woede en verdriet vermoordde ze haar twee zoontjes en sloeg op de vlucht.

Waarom is dit verhaal nu nog steeds belangrijk?

Van tijd tot tijd duiken berichten op in de krant over familiedrama’s, waarbij een van de ouders een of meerdere kinderen om het leven brengt. Een voorbeeld is de moeder uit Apeldoorn die in het voorjaar van 2016 werd veroordeeld tot negen jaar gevangenisstraf en TBS omdat ze haar twee kinderen had vermoord.

Uit onderzoek blijkt dat moeders die hun kinderen ombrengen vaak depressief of psychotisch zijn; een ernstig verlies, bijvoorbeeld een scheiding of verlies van een geliefde, kan ze tot zo’n daad brengen. Vaders die zo’n gruweldaad plegen, lijden vaker aan een persoonlijkheidsstoornis en handelen vaker uit jaloezie of wraak.

Welke vragen roept dit verhaal op?

Het moge duidelijk zijn: Medea is een feeks. Maar het bijzondere aan het verhaal van Medea is dat ze, ondanks haar gruwelijke daad, toch ook medelijden en begrip oproept. Wie de lange monologen leest die ze houdt als Jason haar verlaat, ziet hoe de scheiding haar kwelt. Dat heeft niet alleen te maken met liefde, maar ook met haar positie als buitenlandse prinses in Griekenland. Zij zal verder moeten als tweederangsburger. De vragen die het verhaal van Medea oproept, hebben dus te maken met wraak en compassie, en de balans tussen die twee.

Van docent Jeroen Vis ontvingen we onderstaande video van de repetities van een Medea-vertolking door de examenklassen drama van het DevelsteinCollege in Zwijndrecht. Er was maar één gymnasiumleerling bij.