De stand op maken in de zomer

door Bosco Smit |  Het is 113 dagen geleden sinds de Nederlandse verkiezingen voor de Tweede Kamer. Dagelijks merken we de nasleep van de stembusgang nog in het nieuws: het blijft wachten op een nieuw Kabinet. Deze zomernieuwsbrief gaat daarom over verkiezingen en democratie. De verkiezingen van 17 maart geven namelijk voor een deel antwoord op de vraag die we ons allemaal, zeker ook op school, stellen: hoe gaan we samen “na corona” verder?

In plaats van een terugblik op de afgelopen honderd dagen formeren, kijken we in deze nieuwsbrief echter verder terug: naar verkiezingen en democratie in de Oudheid. Vooral uit het contrast met de Oudheid valt voor ons een boel te leren.

Lijken democratie en verkiezingen nu onlosmakelijk met elkaar verbonden, de Romeinen wisten wel beter. In deze nieuwsbrief zien we aan Romeinse verkiezingen in de Comitia Centuriata hoe belangrijk het is dat verkiezingen eerlijk en gelijkwaardig verlopen. Telkens wanneer die gelijkwaardigheid in het gedrang komt, kunnen we iets leren van hoe de oude Romeinen naar de stembus gingen.

Democratie als begrip gaat zelf verder terug, tot naar het Athene van de 5^e eeuw voor Christus. Ook hier zijn vooral de verschillen met onze democratie leerzaam om beter te beseffen wat ons als democratische burgers verbindt. Niet iedereen mocht namelijk meedoen in de directe democratie van Athene: ook hier kunnen we weer lering trekken uit de Klassieken.

Wie in 2021 verkiezingen zegt, zegt ook campagnefilmpjes, tv-debatten, posters, en advertenties. Een legioen aan campagneleiders en spindoctors tuigt rond iedere verkiezing een heus circus van de democratie op. Ook de spindoctor is direct met de klassieken verbonden. Quintus Cicero – de broer van –  schreef rond 65 v. Chr. een handboek: hoe win je verkiezingen. In de zomernieuwsbrief bladeren we het door.

Deze terugblikken laten op een bijzondere manier zien hoe verbonden onze samenleving is met de Klassieke Oudheid. En voor terugblikken is tijdens deze zomervakantie wellicht het juiste moment aangebroken. In een welverdiende adempauze na nog een half jaar afstandsonderwijs kunnen leerlingen en leraren kort bijkomen en de stand opmaken. Welke leerstof is bij de leerlingen allemaal wel goed geland? Aan welke onderwerpen moet ik na de zomervakantie nog extra aandacht besteden? Deze en verwante vragen houden mij ook nu al bezig, vooral na een opmerking die een meisje uit de tweedeklas maakte toen we afgelopen week de voors en tegens van het onlineonderwijs met elkaar evalueerden:  “Meneer, in de klas komt uw enthousiasme gewoon veel beter over dan online.” Ze bedoelde het duidelijk als compliment. Zo heb ik het ook opgevat. Anderzijds versterkt het voor mij daarnaast die zojuist gestelde vragen.

Voor nu parkeer ik die in mijn lerarenagenda 2021-2022. Half augustus komen ze vanzelf weer terug.

Ik wens de lezers van deze nieuwsbrief een ontspannende en rustgevende vakantie die de batterij weer helemaal oplaadt.