Docente Anneke Korevaar over haar verhalen op Klassieken.nu

Een gymnasiast is nooit meer bang voor taal

Op de Jaarconferentie van de VCN afgelopen maart, werd aan alle aanwezigen gevraagd om mee te helpen om de website Klassieken.nu te vullen met ook voor niet-classici interessante teksten, plaatjes en ander enthousiasmerend materiaal. Ook Anneke Korevaar, docente GLTC aan het Rotterdams Montessori Lyceum, was aanwezig en dacht graag mee.

Anneke: ‘Omdat ‘tijd’ een beetje een dingetje is voor onderwijsmensen, en omdat ik het project te belangrijk vond om er niet ook zelf een kleine bijdrage aan te leveren, besloot ik om wat oude stukjes die nog ergens in mijn computer zaten, af te stoffen en in te sturen. Ik zag op de website aan de bijdragen die er al stonden dat deze stukjes niet al te erg uit de toon zouden vallen. En ik wist dat er een redactie was die met scherpe blik de doelstellingen van de website in de gaten hield, dus ik dacht: “Als ze het niks vinden, dan nemen ze die stukjes gewoon niet op en dat is dan ook prima.” En dat klopte. De stukjes zijn nu geplaatst en het is allemaal niet zo moeilijk als je soms denkt.’

Inmiddels staan er vier stukjes van Anneke op de website: ‘Ken jezelf’, ‘Het ideale cadeau’, ‘De wraak van de tijd’ en ‘Langzaam’. Ze schreef ze tussen 1995 en 2005. ‘Ik zat toen in de redactie van de ‘schoolkrant voor ouders’, de zogenaamde Info. Het leek ons leuk om, met zoveel collega’s uit zoveel verschillende disciplines in huis, in de Info ook een paar populairwetenschappelijke stukjes op te nemen over onderwerpen uit de geschiedenis, de wiskunde, de muziek, de dagelijkse lespraktijk, noem maar op. Mijn stukjes kregen de naam “columna”, een column dus, maar wel met een klassiek tintje.

‘Ik beschouwde dit als classicus als een mooie gelegenheid om er wat ‘light klassiek’ in te smokkelen en de relevantie van de klassieken voor wat er vandaag de dag in ons leven gebeurt, op een speelse, toegankelijke manier onder de aandacht van de ouders te brengen. De meeste ideeën kreeg ik altijd op de fiets tussen huis en school, een afstand van dertien kilometer zonder accu of versnellingen, dus dan kun je best iets bedenken. Mijn bronnen zijn niet meer na te gaan, maar ik weet wel dat ik links en rechts brutaal heb ‘geleend’ uit boeken, artikelen en later ook websites, zonder enige aandacht voor bronvermelding, want daar werd het allemaal niet leesbaarder van dacht ik. Ik leg ook verbanden en trek conclusies waar een wetenschapper van griezelt waarschijnlijk, maar het moest allemaal een beetje lichtvoetig en eenvoudig blijven en ik hoopte maar dat er weinig kritische classici onder de ouders zaten. Ik ontving eigenlijk weinig reacties, e-mail bestond ook nog niet, tot mijn stukjes ophielden. Dat vond men jammer.’

Moest je veel wijzigen aan de stukjes om ze passend te maken voor de website in 2017?

‘Ja, dat viel me een beetje tegen: niet alleen moesten er specifieke schoolverwijzingen uit, maar ook heeft de tijd niet stilgestaan en zaten er wat archaïsche elementen in die moesten worden geactualiseerd, zoals een ‘draagbare telefoon’. Ik probeerde met mijn  stukjes van toen ook in te spelen op de actualiteit, rond 2000 schreef ik naar aanleiding van het ‘millenniumprobleem’. We waren allemaal bang dat computers het zouden begeven als ze van 1999 naar 2000 moesten overstappen.’

Hoe vind je de vakken GLTC veranderd de afgelopen vijftien jaar, sinds je de stukjes schreef?

‘De belangrijkste verandering vind ik de achteruitgang in het aantal lesuren. Ik vond het vroeger heerlijk om met de leerlingen als het zo uitkwam spontaan de diepte in te gaan, een les door te filosoferen op een vraagstuk dat ons raakte, iets onverwachts en bijzonders in het programma te weven. De rust gaf ons ruimte voor creativiteit en diepgang. Dat kan nu nauwelijks meer en ik heb soms het gevoel dat ik werk in een snelkookpan: overal zit tijdsdruk op, alles moet je plannen. Ik geloof er ook niet zo in dat we de leerlingen daar nu een plezier mee doen. De cultuur van zappen, amuseren, flitsen, afwisselen en verrassen – ik geloof dat je door steeds maar mee te gaan met die mantra, juist in de hand werkt dat  de rust verdwijnt en dat alles steeds meer staccato moet gaan. Laat jezelf maar eens wegzakken in een onderwerp, verlies je maar eens in een gedachtegang of een discussie, neem rust om iets uit te pluizen, lees eens een wat langere tekst zonder plaatjes en maak er in je hoofd zelf de geuren en de kleuren bij: ik vind dat allemaal helemaal niet verkeerd.’
‘Kortom, geef me die uren maar weer terug, dat lijkt me echt een goede zaak, en ik zeg dat niet uit eigenbelang, want mijn baan is prima gevuld. Voor het voortbestaan van ons vak, dat van nature meer contemplatief is, zou meer rust en diepgang een onderscheidend kenmerk kunnen zijn. Bij ons leer je nog écht iets, maak je de tijd tot je vriend in plaats van een vervelende vijand, en gebruik je hem om jezelf een rijker en rijper mens te maken. Het omnia disce kan alleen bereikt worden als je er de tijd voor neemt.’

Is dat ook wat je mee zou willen geven aan beleidsmakers die momenteel werken aan een curriculumherziening?

‘Ik denk altijd dat beleidsmakers daar beter voor zijn opgeleid dan ik en dat zij beter dan ik het grotere geheel kunnen overzien. Alles wat er uit het nieuwe beleid naar voren komt, kan ik wel weer op een of andere manier in mijn werk verwerken en ik ben ook helemaal niet tegen verandering op zijn tijd, integendeel, soms moet je de bedden weer eens opschudden, anders dut je in.

Ik hoop alleen wel dat ze in hun beslissingen niet in de val trappen van nog meer versnippering, nog meer zappen, nog meer kortdurend, makkelijk, meetbaar amusement. De dingen die echt het leren waard zijn, die je echt voor de rest van je leven toevoegt aan je koffertje met geestelijke bagage, hebben allemaal tijd nodig. Een jaar bezig zijn met één examenauteur is niet erg: je mist weliswaar dan een aantal andere interessante auteurs, maar je duikt wel eens lekker diep in één onderwerp. Dat rustige, diepe leren gebeurt nergens anders meer in de school, bij geen enkel vak, dus laten wij daar nu de schatbewaarders van blijven.’

Anneke weet dat het ‘vloeken in de moderne klassieke kerk’ is, maar is ook uitgesproken voor het voortbestaan van de proefvertaling. ‘Ik geloof er ten diepste in dat de vaardigheden die je opdoet terwijl je worstelt met een vreemde maar verwante taal, een onvervreemdbaar bezit worden, en dat je het alleen al daarom zou moeten doen. Er gebeurt nog zoveel tussen het moment dat je iets bedenkt en het moment waarop je pen het papier raakt om het te formuleren en op te schrijven. Sla je dat laatste over, dan blijft het eerste vaak onaf, ondoordacht en onrijp. Laat de vertaling wat mij betreft ook maar in het eindexamen, al ken ik de bezwaren. Laten we niet al te bang en te verontschuldigend zijn om onze leerlingen iets echt moeilijks te presenteren, maar laten we geloven in de waarde en het doel ervan, en er trots op zijn. En laten wij de kinderen de taal geven. Een gymnasiast is nooit meer bang voor taal.’

In je verhaal ‘De wraak van de tijd’ vertel je dat je op Kreta met vakantie was. Ga je zo mogelijk altijd op zoek naar klassieke uitstapjes?

‘Ik zoek de reisbestemming daar niet echt op uit, maar op iedere bestemming wil ik wel graag weten of er nog iets klassieks te beleven valt. En dat is op veel plekken direct of indirect het geval. Zelfs in New York zie je een intrigerende mix van min of meer klassieke elementen in de gebouwen en een verbazende rijkdom aan klassieke kunst in de musea. In Montreal, Canada, was vorig jaar een waanzinnig druk bezochte, schitterende expositie over Pompeï. Dat is juist het leuke van ons vak: je hoeft het niet op te zoeken, het is overal wel in een of andere vorm te vinden als je er oog voor hebt.’

Op de vraag of er nog meer verhalen van Anneke Korevaar aankomen voor Klassieken.nu, reageert ze enthousiast. ‘Ik heb nog wel wat stukjes liggen onder het stof van jaren die ik kan aanpassen voor de website. Het is een leuk klusje voor de zomervakantie om de plumeau ter hand te nemen en nog wat in te sturen. Maar heeft niet iedereen nog wat van die stukjes liggen, is het dan niet veel leuker om wat afwisseling te krijgen in stijlen en invalshoeken? Kun je elkaar ook weer mee inspireren!’

Docent Anneke Korevaar in Nemea (Griekenland), 2017.

Bron foto’s: Anneke Korevaar.